Zwrot kosztów na auto zastępcze z OC sprawcy

17 listopada br. w odpowiedzi na zagadnienie prawne przedstawione przez Rzecznika Ubezpieczonych dotyczące zwrotu kosztów na samochód zastępczy z OC sprawcy Sąd Najwyższy podjął uchwałę, na mocy której każdy poszkodowany ma prawo do otrzymania od towarzystwa ubezpieczeniowego zwrotu kosztów za wynajem auta zastępczego.
 
W kwestii zwrotu kosztów za auto zastępcze z ubezpieczenia OC sprawcy, sądy do tej pory wydawały różne wyroki. W momencie, gdy samochód był wykorzystywany w celach zarobkowych poszkodowanemu należał się zwrot kosztów za wynajem samochodu.
Inaczej sprawa wyglądała, gdy poszkodowany wykorzystywał pojazd do celów prywatnych: dojazd do pracy, czy na zakupy. Wówczas wyroki sądowe wyglądały różnie. Zdarzało się, że mimo iż poszkodowany nie korzystał z samochodu w celach zarobkowych, sąd przyznawał mu od firmy ubezpieczeniowej zwrot kosztów na wynajem auta zastępczego. Często też sądy uznawały, że świadczenie się nie należy. Wyroki argumentowały, że zwrot przysługiwałby poszkodowanemu, jeśli nie mógłby on korzystać z komunikacji publicznej albo gdyby wykazał, że wskutek niemożności korzystania ze swego pojazdu poniósł konkretną szkodę majątkową.

Rozbieżności w wyrokach i niejednolita praktyka towarzystw ubezpieczeniowych poskutkowały zapytaniem Rzecznika Ubezpieczonych do Sądu Najwyższego:

„1. Czy w świetle art. 361 k.c. utrata możliwości korzystania z pojazdu mechanicznego wskutek jego zniszczenia lub uszkodzenia przez poszkodowanego – będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej – stanowi szkodę majątkową?
2. Czy w świetle art. 361 k.c. roszczenie wyżej wymienionego poszkodowanego o zwrot poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych jest determinowane nie tylko istnieniem adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy faktem utraty możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia albo uszkodzenia, a poniesionymi kosztami najmu pojazdu zastępczego, ale również niezbędnością tego najmu, rozumianą jako niemożność skorzystania ze środków komunikacji publicznej?”

17 listopada br. w sprawie wniosku Rzecznika Ubezpieczonych Sąd Najwyższy podjął uchwałę (sygn. akt III CZP 05/11) o następującej treści:

„Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.”

Oznacza to, że towarzystwa ubezpieczeniowe nie mogą odmawiać zwrotu poniesionych kosztów na wynajem auta zastępczego osobom, które nie prowadzą działalności gospodarczej z tego powodu, że mają możliwość korzystania z komunikacji publicznej. Poszkodowani, którzy otrzymali taką odmowę mają prawo zwrócić się do ubezpieczyciela o zapłatę odszkodowania wraz z odsetkami za zwłokę.
Sąd Najwyższy zastrzegł jednak, że odpowiedzialność ubezpieczyciela obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na ten cel.

Powyższa uchwała nie stanowi zmiany obowiązującego prawa, a jedynie wyjaśnienie jak należy rozumieć szkodę majątkową w postaci poniesionych kosztów najmu samochodu zastępczego przez osoby fizyczne wykorzystujące pojazdy mechaniczne do celów prywatnych.

Źródło: Rzecznik Ubezpieczonych